نحوه محاسبه حقوق و دستمزد در دنیای حسابداری یکی از موضوعات حیاتی است که کسب و کارها، بزرگ یا کوچک، نیاز دارند به آن توجه کنند. محاسبه و پرداخت حقوق، دستمزد و مزایای کارکنان یکی از پیچیده‌ترین و زمان‌برترین مسائل مالی و اداری در هر سازمان می‌باشد. در این مقاله، ما تلاش داریم تا توضیحاتی جامع در مورد حقوق و دستمزد، مزایا و روش‌های محاسبه آنها بر اساس قوانین کاری را ارائه دهیم.
آنچه در این مطلب می خوانیم
نرم افزار حقوق و دستمزد ویسمن، یک ابزار کامپیوتری است که به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا مدیریت بهینه‌تری در زمینه‌های حقوق و دستمزد کارکنان داشته باشند. این نرم‌افزار اغلب دارای ویژگی‌ها و ابزارهای مختلفی است که به مدیران منابع انسانی و دپارتمان حقوق و دستمزد کمک می‌کند تا وظایف مربوط به محاسبه حقوق، مدیریت سوابق حقوقی، و پردازش دستمزد را با دقت و سهولت انجام دهد.
اهمیت محاسبات حقوق و دستمزد
وقتی که شما قادر به محاسبه و پرداخت منظم و دقیق حقوق، دستمزد و مزایای کارکنان خود باشید و اطلاعات عملکرد کارکنان را به گونه‌ای آرشیو کنید که به آنها به راحتی دسترسی داشته باشید، از یک طرف توانایی افزایش رضایت کارکنان خود را دارید و از طرف دیگر تعامل‌های خود را با مراجع مختلف مانند سازمان بیمه و وزارت دارایی بهبود ببخشید.
مفهوم حقوق و دستمزد
تعریف حقوق و دستمزد به سادگی نیاز به پیچیدگی ندارد. بخش حسابداری و افراد مسئول مالی و حسابداری در هر سازمان باید کارکرد کارکنان را به صورت دقیق محاسبه کنند. همچنین جزئیات آن را در قالب یک فیش رسمی، به نام فیش حقوقی، به کارکنان ارائه دهند. اطلاعات مربوط به روش محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان باید هر ماه به عنوان هزینه در دفاتر حسابداری ثبت شوند تا در محاسبات مالیاتی نیز مورد توجه قرار گیرند.
حقوق و دستمزد، مبلغی است که برای کارکنان به ازای کارکردی مشخص و در دوره زمانی خاص پرداخت می‌شود، مانند پرداخت هفتگی یا ماهانه و به عنوان جبران خدمتی که یک سازمان به کارکنان خود ارائه می‌دهد. مبنای محاسبه دستمزد معمولاً ساعت کارکرد است، در حالی که حقوق به صورت ماهانه پرداخت می‌شود. دستمزد به عنوان شیوه‌ای رایج برای پرداخت حقوق کارگران و حقوق به عنوان شیوه‌ای متداول برای پرداخت به کارمندان شناخته می‌شود.
روش محاسبه حقوق و دستمزد
برای محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان یک سازمان، حسابدار باید دسترسی به اطلاعات به‌روز و دقیق در خصوص مواردی نظیر حقوق پایه، انواع مزایا، هزینه‌های مسکن، وضعیت عائلی کارکنان، و موارد مشابه داشته باشد.
در سازمان‌ها به منظور بهره‌برداری بهینه از نیروی کار در ساعات اداری، معمولاً اقدام به ثبت ورود و خروج کارکنان و پرداخت حقوق براساس این اطلاعات می‌شود. به منظور انجام این کار، بسیاری از شرکت‌ها از دستگاه‌های حضور و غیاب استفاده می‌کنند و یا نیروی مختصص برای ثبت ورود و خروج استخدام می‌کنند. این دستگاه‌های حضور و غیاب، ورود و خروج کارکنان را در محل کار و زمان شروع و پایان کار آنها را در هر روز یا نوبت کاری ثبت می‌کنند. همچنین اطلاعات مرتبط با تأخیر در ورود، تعجیل در خروج، ساعات اضافه‌کاری، مرخصی پرسنل، و موارد مشابه به واحد حسابداری ارائه می‌دهند.
برای محاسبه راحت تر حقوق و دستمزد کارمندان خود به صفحه نرم‌افزار حضور و غیاب ویسمن مراجعه کنید.
نقش منابع انسانی در فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد
منابع انسانی در مرحله محاسبه حقوق و دستمزد، وظیفه‌هایی اساسی را ایفا می‌کنند. این وظایف شامل نظارت و هدایت دقیق فرآیند محاسبه حقوق و دستمزد نیستند تنها، بلکه نیاز به اطمینان از اجرای صحیح این فرآیند بر اساس پیروی از قوانین و مقررات مربوطه دارند.
مزایایی که به کارکنان تعلق می‌گیرد، شامل شرایط کاری، شرایط استخدام، تسهیلات مالی و رفاهی ارائه شده توسط سازمان به کارکنان و همچنین هر عاملی که به امور کارکنان مربوط می‌شود، می‌تواند تأثیر مهمی در تعیین میزان حقوق و دستمزد داشته باشد. بنابراین، برای اجرای صحیح این فرآیند، ضرور است که منابع انسانی با دقت و داشتن دانش قوانین کاری و مقررات مربوط به حقوق و دستمزد مشارکت کنند.
به عبارت دیگر، مشارکت منابع انسانی در مرحله محاسبه حقوق و دستمزد یک نیاز ضروری است تا این فرآیند به صورت کامل و با رعایت مقررات و قوانین مربوطه انجام شود.
وظایف بخش حسابداری در محاسبه حقوق و دستمزد
آنگاه که منابع انسانی اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه حقوق و دستمزد را به بخش حسابداری ارائه می‌دهد، فرآیند محاسبه توسط حسابدار آغاز می‌شود. حسابدار با استفاده از فرمول‌ها و روش‌های محاسبه حقوق و دستمزد، و با توجه به نرخ‌های معین برای حقوق و دستمزد در سال، درآمد کارکنان را محاسبه نموده و برای آنها فیش حقوقی تهیه می‌کند. البته این فرآیند با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای حسابداری، به سرعت و دقت بیشتری انجام می‌شود.
تعیین حقوق پایه در حسابداری حقوق و دستمزد
حقوق پایه در حسابداری حقوق و دستمزد به تمامی حقوقی اشاره دارد که به کارگران رسمی و قراردادی تعلق می‌گیرد. یا از طریق قراردادهایی که با قوانین کار مغایر نباشد، برای کارمندان و کارگران قراردادی به ازای انجام یک ساعت کار یا تولید یک واحد محصول تعیین و به صورت ساعتی، روزانه، هفتگی، و یا به طور معمولاً ماهانه پرداخت می‌شود. این مرحله از فرآیند حسابداری حقوق و دستمزد به عنوان مرحله اول به شمار می‌آید.
تعیین حقوق پایه به صورت سالانه انجام می‌شود و وظیفه تعیین این مبلغ سالانه به عهده شورای عالی کار است. اعضای این شورا شامل نماینده دولت، نماینده کارفرمایان، و نماینده کارگران هستند. پس از تعیین حقوق پایه، این مبلغ به تمام واحدهای اقتصادی اعلام می‌شود.
مهم است بدانیم که تعیین حقوق پایه به معنای محدودیت در استفاده از حقوق کارکنان نیست. حقوق کارکنان در یک مجموعه می‌تواند به صورت توافقی بین کارفرمایان و کارکنان مشخص شده و به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا به شکل پروژه‌ای پرداخت گردد. با این حال، برای انجام این کار، لازم است که یک قرارداد مناسب تنظیم شود.
همچنین، در صورتی که حقوق کارکنان بر اساس ساعت کاری محاسبه شود، باید ساعات حضور آنها محاسبه و سپس حقوق آنها تعیین شود.
روش محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه
بر اساس مفاد قانون مدنی جمهوری اسلامی، ماه شمسی ۳۰ روز است. لذا در قانون کار حقوق و مزایای متعلقه به کارگر بر مبنای ۳۰ روز محاسبه می گردد. البته پرداخت حقوق و مزایای متعلقه در ماه های ۳۱ روزه تقسیم بر ۳۰ شده و در عدد ۳۱ ضرب می گردد و طبیعتا در ماه های ۲۹ روزه نیز بر عدد ۳۰ تقسیم شده و در ۲۹ ضرب می شود.
یعنی تعیین حقوق و دستمزد بر مبنای ماه ۳۰ روزه و پرداخت آن بر مبنای تعداد روزهای ماه انجام می گردد. به این معنی که وقتی از سوی شورای عالی کار، حداقل مزد کارگران اعلام می گردد، این مبلغ بر مبنای ماه شمسی (۳۰ روزه) اعلام شده، اما هنگام پرداخت آن بایستی به تناسب تعداد روزهای ماه مورد نظر محاسبه گردد.
پرداخت و محاسبه حقوق با توجه به تعداد روزهای ماه
در قوانین کاری، معمولاً ۴۴ ساعت کار در هفته تعیین شده و یک روز جمعه به عنوان روز استراحت در نظر گرفته می‌شود. اما حقوق کارکنان باید بر اساس تعداد روزهای کاری در ماه محاسبه و پرداخت شود. بنابراین:
۴۴ ساعت کار تقسیم بر ۶ روز کاری = ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه کار در هر روز کاری
با توجه به اینکه هر روز کاری ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه می‌باشد، هر کارکنان باید در طول ماه، حداقل ۷.۳۳ روز (تقریباً ۷ روز و ۸ ساعت) کار کند. این معادل مجموع ۲۲۰ ساعت کار در یک ماه می‌شود.
حالا، با کم کردن روزهای تعطیل از تعداد روزهای کاری در ماه، می‌توان میزان کارکرد خالص هر فرد را محاسبه کرد. به عنوان مثال، اگر یک کارکنان در ماه ۱۸۰ ساعت کار کند و حقوق ماهیانه‌اش را دریافت کند، به این معناست که قسمتی از حقوق او برای ساعاتی که فعالیتی نداشته است، محاسبه شده است.
در قوانین اشتغال، ماده ۶۴ به مرخصی سالانه اشاره کرده و این مرخصی با در نظر گرفتن چهار روز جمعه، به مجموع یک ماه تبدیل می‌شود. بنابراین، با استفاده از ماده ۶۲ و ۶۴ قوانین اشتغال، می‌توان تعداد روزهای کارکرد یک کارکنان را به این صورت محاسبه کرد: تعداد روزهای فعالیت + مرخصی استحقاقی + روزهای جمعه + روزهای تعطیل رسمی = مجموع روزهای کارکرد ماهانه.
در نیمه اول سال، معمولاً ۳۱ روز، در نیمه دوم سال ۳۰ روز و در ماه اسفند معمولاً ۲۹ روز وجود دارد.
روش محاسبه حقوق و دستمزد کارگران با توجه به حداقل و حداکثر ساعت کار در ماه
با در نظر گرفتن موضوعاتی که در بالا اشاره شد و با توجه به این که ساعت کاری هر شاغل در ایران، ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه است، لذا ساعت فعالیت عادی شاغلان بر اساس این فرمول که در زیر آمده است، محاسبه می شود:
(روزهای عادی * ۲۰/۷) + (روزهای جمعه و تعطیلات * ۲۰/۷) + (روزهای مرخصی * ۲۰/۷)
ساعت فعالیت عادی هر شاغل = روزهای هر ماه ضرب در ۲۰/۷
با توجه به فرمول فوق، ساعت فعالیت عادی شاغلان در شش ماهه اول سال، ۲۲۷ ساعت و در شش ماهه نیمه دوم سال، ۲۲۰ ساعت است. در ماه اسفند نیز ۲۱۲ ساعت خواهد بود.
محاسبه مزایای وابسته به حقوق کارگران
یکی از مسئولیت‌های حیاتی حسابدار حقوق و دستمزد، تعیین مبلغ نهایی قابل پرداخت به پرسنل به عنوان حقوق و مزایای آنها است. این حسابدار مکلف است با رعایت قوانین وزارت کار، محاسبه دقیق حقوق و مزایای قانونی کارکنان را انجام دهد. حقوق و دستمزد خالص که به هر یک از پرسنل تعلق می‌گیرد، شامل مزایا (که به مبلغ حقوق پایه کارکنان افزوده می‌شود) و کسورات (که از مبلغ حقوق دریافتی کارکنان کاسته می‌شود) می‌شود.
می‌توان به عنوان نمونه‌های مزایای مرتبط با حقوق کارکنان، موارد زیر را نام برد: حق بیمه، حق اولاد و عائله‌مندی، حق بن، حق مسکن، خواروبار، حق سنوات، عیدی و پاداش، حق مأموریت و موارد مشابه. البته باید توجه داشت که برخی از این مزایا تحت شرایط خاصی مانند تأهل یا داشتن فرزند به کارکنان تعلق می‌گیرد. همچنین، برخی دیگر از مزایا تحت شرایط غیرعادی کاری مانند اضافه‌کاری فوق‌العاده یا حق مأموریت به کارکنان تعلق می‌گیرد.
به طور کلی مزایایی که به همه کارگران و کارمندان علاوه بر حقوق و دستمزد ثابت ماهیانه تعلق می گیرد به دو دسته تقسیم می شوند:
نحوه محاسبه مزایای مستمر
یکی از مسئولیت‌های حیاتی حسابدار حقوق و دستمزد، تعیین مبلغ نهایی قابل پرداخت به پرسنل به عنوان حقوق و مزایای آنها است. این حسابدار مکلف است با رعایت قوانین وزارت کار، محاسبه دقیق حقوق و مزایای قانونی کارکنان را انجام دهد. حقوق و دستمزد خالص که به هر یک از پرسنل تعلق می‌گیرد، شامل مزایا (که به مبلغ حقوق پایه کارکنان افزوده می‌شود) و کسورات (که از مبلغ حقوق دریافتی کارکنان کاسته می‌شود) می‌شود.
می‌توان به عنوان نمونه‌های مزایای مرتبط با حقوق کارکنان، موارد زیر را نام برد: حق بیمه، حق اولاد و عائله‌مندی، حق بن، حق مسکن، خواروبار، حق سنوات، عیدی و پاداش، حق مأموریت و موارد مشابه. البته باید توجه داشت که برخی از این مزایا تحت شرایط خاصی مانند تأهل یا داشتن فرزند به کارکنان تعلق می‌گیرد. همچنین، برخی دیگر از مزایا تحت شرایط غیرعادی کاری مانند اضافه‌کاری فوق‌العاده یا حق مأموریت به کارکنان تعلق می‌گیرد.
مزایای غیر مستمر
مزایای غیر مستمر به عنوان اضافه کار به حقوق اضافه نمی‌شوند و تاثیری در آن ندارند. پاداش، عیدی آخر سال، هزینه تهیه پوشاک، هزینه درمان، حق مأموریت، بازخرید، دریافت مبالغ مرخصی‌های استفاده نشده برخی از مثال‌های مزایای غیر مستمر هستند که باید در محاسبات حقوق و دستمزد در نظر گرفته شود.
روش محاسبه حقوق و دستمزد به همراه حق بن و مسکن
با توجه به عملکرد هر کارمند، حق بن به او تعلق می‌گیرد. این محاسبه بر اساس جدول حقوق و دستمزد و تعداد ساعات کاری در ماه انجام می‌شود. به این ترتیب، همه کارکنان حق بن یکسانی نمی‌گیرند و میزان آن بر اساس تعداد ساعات کار شده توسط هر فرد تعیین می‌شود. این موضوع مشابه افزایش حقوق است و باید به توافق کارفرما و کارمندان مرتبط باشد.
همچنین، حق مسکن برای تمام کارمندان، بدون توجه به اینکه آیا مسکن شخصی دارند یا نه، پرداخت می‌شود.
حق بیمه در محاسبه حقوق و دستمزد
به موجب ماده ۱۴۸ قانون کار یکی از وظایف زایل ناشدنی کارفرما، بیمه کردن کارگران از اولین روز اشتغال آن ها در محل کار می باشد. وظیفه و مسئولیت بیمه کردن کارگران تحت هیچ شرایطی حتی با توافق با کارگر و یا درج در قرارداد کار از گردن کارفرما ساقط نمی شود. پرداخت نکردن حق بیمه برای کارگران به سازمان مربوطه مستوجب جریمه و مجازات هایی می باشد که در قانون کار آورده شده است.
حق اولاد و عائله مندی
بر طبق قانون اداره کل کار و رفاه اجتماعی، کارفرما موظف است به کارگران متأهل دارای فرزند حق اولاد و یا همان حق عائله مندی پرداخت نماید که مبلغ آن برای هر یک از فرزندان شامل، معادل ۱۰ درصد حداقل حقوق ماهانه سال جاری می باشد. البته با این شرایط که کارگر می بایست حداقل به مدت ۲ سال (۷۲۰ روز) سابقه بیمه نزد سازمان تأمین اجتماعی داشته باشد. همچنین فرزندان وی نیز شامل شرایط دریافت حق اولاد باشند. این امتیاز مشمول کسر حق بیمه نیست.
حق اولاد برای فرزندانی که دارای شرایط ذیل باشند در نظر گرفته خواهد شد:
- سن فرزندان کمتر از ۱۸ سال باشد
- دختران بالای ۱۸ سال مجرد باشند
- فرزندانی که به تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل شامل پرداخت حق اولاد می شوند. در این مورد تحت تکفل بودن فرزند مورد شرط قرار نگرفته، فلذا پرداخت حق اولاد به کارگر بیمه شده ای که فرزند بالای ۱۸ سال در حال تحصیل داشته باشد حتی در صورت ازدواج تعارضی با قانون ندارد.
- فرزندانی که در اثر بیماری یا نقص عضو بر طبق گواهی کمیسیون های پزشکی قادر به کار نباشد.
نحوه محاسبه اضافه کاری
اضافه کاری یکی از موضوعاتی است که در بین حسابداران اهمیت فراوانی دارد. استفاده از نیروی انسانی مازاد بر ساعت تعیین شده طبق قانون اداره کار اضافه کاری محسوب می شود. هر فرد در هفته جمعأ ۴۴ ساعت فعالیت می کند که در ماه، ۲۲۰ ساعت می شود.
طبق ماده 59 قانون کار ارجاع هر فعالیت اضافی به شاغلان در شرایط عادی با رعایت موافقت نیروی کار و پرداخت ۴۰ درصد اضافه بر مزد به ازای هر ساعت فعالیت و عملکرد عادی، مجاز خواهد بود. به همین خاطر در فرمول محاسبه اضافه کار، عدد ۱۴۰ درصد را شاهد هستیم که جمع ۱۰۰ و ۴۰ خواهد بود و فرمول محاسبه حقوق و دستمزد کارگران بر اساس ساعات اضافه کاری آنان به شرح زیر می باشد:
ﺍﺿﺎﻓﻪ ﮐﺎﺭﯼ = ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ تقسیم بر ۲۲۰ ﺳﺎﻋﺖ * ۱۴۰ % * تعداد ﺳﺎﻋﺎﺕ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﮐﺎﺭﯼ
بر اساس فرمول بالا در پایان هر ماه این ساعت های اضافه کاری برآورد شده و در حقوق نهایی فرد تأثیرگذار خواهند بود و موجب می شود کارگر حقوقی فراتر از حقوق اولیه خود بدست آورد.
محاسبه اضافه کاری شامل محدودیت در ساعت (حداکثر ۴ ساعت در روز و ۱۳۵ ساعت در ماه) می باشد.
در این خصوص به تفصیل در مقاله قوانین مربوط به اضافه کاری طبق اداره کار صحبت شده است.
نحوه محاسبه حقوق شب کاری
در بسیاری از کارخانجات و مراکز تولیدی و بهداشتی و خدماتی سراسر کشور، شاغلان مجبورند ساعاتی را در شب فعالیت داشته باشند. روش محاسبه حقوق و دستمزد شب کاری کارکنان به این صورت است که تعداد ساعت شب کاری شاغلان در ۱۳۵ درصد ضرب شده و ماحصل، در 220 ساعت کار در ماه ضرب می شود. عدد بدست آمده باید بر حقوق پایه شاغل تقسیم شود.
نکته ای که درباره محاسبه حقوق شب کاری شاغلان باید مد نظر شرکت ها و مؤسسات باشد، بر اساس ماده 58 قانون اشتغال به ازای هر ساعت فعالیت شبانه شاغلان غیر نوبتی، بایستی 35 درصد اضافه بر مزد ساعت فعالیت عادی به کارگران تعلق بگیرد. در این ماده قانونی به کارگران غیر نوبتی اشاره شده است. یعنی اگر ساعت کار رسمی کارگری شیفت شب باشد، حقوق شب کاری به وی تعلق نمی گیرد. چرا که ساعت فعالیت رسمی او شب بوده و در صبح عملکردی نداشته است.
نحوه محاسبه حقوق شیفت‌های کاری
روش محاسبه حقوق و دستمزد نوبت کاری که بین صبح و عصر قرار می گیرد به این صورت است که تعداد ساعت نوبت کاری در عدد ۱۱۰ درصد ضرب شده و ماحصل در ۲۲۰ ساعت ضرب می شود. عددی که بدست می آید بر حقوق پایه کارگر تقسیم می شود. همچنین مبلغ ریالی حقوق کارهای نوبت کاری که در این بازه زمانی انجام می شود، استخراج خواهد شد.
نحوه محاسبه حقوق کار نوبت کاری بین صبح و عصر و شب انجام می شود، به این صورت است که ساعات نوبت کاری در عدد ۱۱۵ درصد ضرب شده و ماحصل در عدد ۲۲۰ ساعت ضرب می شود. عدد بدست آمده را بر حقوق پایه تقسیم می کنیم تا حقوق نوبت کاری استخراج شود.
نحوه محاسبه حقوق کار نوبت کاری که صبح و شب و یا عصر و شب انجام می شود به این صورت است که تعداد ساعت نوبت کاری در 122.5 درصد ضرب شده و ماحصل در ۲۲۰ ساعت ضرب می شود. عدد حاصله بر حقوق پایه ماهانه کارگر تقسیم می شود.
در این خصوص در مقاله انواع شیفت ها و ساعت های کاری به تفصیل صحبت شده است.
نحوه محاسبه مزایای سنوات و عیدی کارگران
روش محاسبه مزایای سالیانه و عیدی کارگران
با توجه به ماده ۲۴ قانون کار، تمام کارکنان، چه به صورت قرارداد موقت و چه به صورت قرارداد دائمی، برای هر سال کاری به میزان یک ماه حقوق پایه به عنوان حق سنوات پرداخت می‌شود. همچنین، افرادی که کمتر از یک سال مشغول به کار بوده‌اند، حق سنوات خود را متناسب با مدت اشتغال خود دریافت می‌کنند. میزان حق سنوات شامل دو ماه حقوق پایه است، اما این مقدار نمی‌تواند از سه برابر حداقل حقوق سال مرتبط بیشتر باشد.
برای محاسبه حق سنوات، ابتدا تعداد روزهای کارکرد را در ۳۶۵ روز (تعداد روزهای یک سال) ضرب می‌کنیم و سپس نتیجه را بر حقوق پایه تقسیم می‌کنیم. به عبارت دیگر:
حق سنوات = (تعداد روزهای کارکرد در سال) × (حقوق پایه) / ۳۶۵
همچنین، کارفرما موظف است به هر کارگری که بر اساس قرارداد یک سال یا بیشتر کار کرده است، مزایای پایان کار را به میزان یک ماه حقوق معادل آخرین حقوق پرداخت کند.
علاوه بر حق سنوات، عیدی سالیانه کارگران نیز بر اساس دو برابر حقوق پایه محاسبه می‌شود، با این شرط که این مبلغ از سه برابر حداقل حقوق سال مرتبط بیشتر نشود. اگر میزان عیدی از سه برابر حداقل حقوق سال مرتبط بیشتر شود، آنگاه باید تعداد روزهای کارکرد را در ۳ برابر حداقل حقوق پایه تقسیم کرد. بنابراین میزان عیدی را به این شکل باید محاسبه کرد:
میزان عیدی = (تعداد روزهای کارکرد در سال) × (حداقل حقوق پایه) / ۳۶۵
در نتیجه، این روش‌های محاسبه بر اساس ماده ۲۴ قانون کار به کارکران اجازه می‌دهد تا حق سنوات و عیدی خود را به مناسبت مدت کار و حقوق پایه‌شان دریافت کنند.
کسورات قانونی حقوق و دستمزد
کسورات حقوق و دستمزد را می توان به دو دسته تقسیم نمود: کسورات قانونی مثل مالیات و حق بیمه اجتماعی و کسورات توافقی. مثل اقساط وام مسکن و بدهی به شرکت تعاونی و مساعده سازمان مربوطه که با توافق کارگر و کارفرما انجام می گیرد. کسورات حقوق و دستمزد برای کارفرما به عنوان یک بدهی مطرح می شود و باید ظرف مدت مقرر به مراجع ذیربط پرداخت نماید.
محاسبه مالیات حقوق و دستمزد
محاسبه مالیات از دسته کسورات قانونی حقوق و دستمزد است. نرخ مالیات حقوق و دستمزد به صورت سالانه توسط سازمان های مرتبط مشخص می شود و با میزان دریافتی کارکنان ارتباط دارد.
در ایران کارفرمایان موظفند بر مبنای جدول مندرج در ماده 131 قانون، مالیات های مستقیم بخشی از پرداختی کارکنان خود که مشمول مالیات بر حقوق می شود را کسر و تا مدت زمان تعیین شده (آخرین روز ماه پس از ماه مذکور) به شماره حساب های تعیین شده وزارت امور اقتصاد و دارایی واریز نمایند. (که در صورت عدم پرداخت مشمول جریمه خواهند بود .)
حق بیمه تأمین اجتماعی در محاسبه حقوق و دستمزد
حق بیمه تأمین اجتماعی یکی از مؤلفه‌های قانونی حقوق و دستمزد است. بنابراین جهت ارائه خدمات بیمه تأمین اجتماعی به کارکنان در محاسبه حقوق و دستمزد در نظر گرفته می‌شود. بر اساس قوانین و مقررات بیمه تأمین اجتماعی، هر کسی که در ایران به عنوان کارمند کار می‌کند و مزایای نقدی یا غیرنقدی از کارفرمای خود دریافت می‌کند. در صورتی که تحت پوشش قوانین بیمه دیگر کشورها نباشد، مشمول قوانین بیمه تأمین اجتماعی می‌شود. او می‌تواند با پرداخت مبلغی به عنوان حق بیمه، از مزایای این بیمه استفاده کند.
کارفرمایان موظف به پرداخت ۳۰ درصد از حقوق ناخالص کارگران (بعد از کسر موارد غیرمشمول) را حداکثر تا پایان ماه بعدی به شماره حساب‌های معین سازمان تأمین اجتماعی واریز کنند. در صورت‌عدم ارائه لیست بیمه شده‌ها و پرداخت مبلغ حق بیمه، جریمه می‌شوند. از این ۳۰ درصد حق بیمه، ۲۳ درصد متعلق به کارفرماست و توسط او پرداخت می‌شود. همچنین به عنوان هزینه بیمه تأمین اجتماعی در حساب‌های مرتبط ثبت می‌شود. همچنین ۳ درصد از این مبلغ به بیمه بیکاری اختصاص دارد. ۷ درصد باقی‌مانده از حق بیمه نیز به کارگر تعلق دارد و پس از محاسبه حقوق و دستمزد از حقوق خالص او کسر می‌شود.
وجوه مشمول کسر حق بیمه از فیش حقوقی کارگر
موارد مشمول بیمه حقوق و دستمزد بسیار متعدد است و می توان گفت تمامی وجوه و مزایایی که چه به صورت نقدی و چه غیر نقدی تحت هر عنوانی به کارگران پرداخت می شود، از موارد مشمول بیمه حقوق و دستمزد خواهد بود. این موارد مشمول بیمه می تواند تحت عناوینی مثل مزد، دستمزد، کارمزد، کارآموزی و … باشد، به طور کلی مبالغ پرداختی طبق قانون که مشمول کسر حق بیمه است به شرح زیر می باشد:
- حقوق و دستمزد و کارمزدها
- فوق العاده های شغلی کارگران
- هر نوع اضافه کاری شامل شب کاری و نوبت کاری
- هر گونه فوق العاده خارج از مرکز
- هر گونه فوق العاده انجام کارهای سخت و زیان بار
- هر گونه هزینه خواروبار و مسکن
- هر گونه مزد ایام تعطیل و مرخصی استحقاقی
- هر گونه فوق العاده های ثابت
- هر گونه پاداش به جز مواردی که مشمول کسر حقوق بیمه نیستند
وجوه معاف از کسر حق بیمه
همچنین خدماتی برای کارکنان ارائه می شود که از موارد مشمول بیمه حقوق و دستمزد نبوده و معاف از کسر حق بیمه می باشند. این خدمات به شرح زیر است:
- باز خرید ایام مرخصی
- کمک هزینه اولاد
- هزینه سفر و فوق العاده مأموریت ها
- عیدی و پاداش نهضت سواد آموزی
- حق شیر
- پاداش افزایش تولید
- خسارت اخراج و مزایای پایان کار
- حق همسر که در اجرای قانون نظام هماهنگ پرداخت به کارکنان دولت که مشمول قانون تأمین اجتماعی هستند، پرداخت می شود.
رقم افزایش حقوق در سال جدید
افزایش رقم حقوق از موضوعاتی است که هر ساله کارمندان شامل آن می شوند. رقم حداقل افزایش حقوقی که هر سال توسط اداره کار اعلام می شود برای افرادی است که هر سال طبق قراردادشان حداقل حقوق را دریافت می کرده‌اند. هر سال درصدی برای افزایش حقوق توسط وزارت کار اعلام می شود که البته این میزان افزایش، باید طبق توافق کارفرما و نیروی کار باشد.
نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد
محاسبات حقوق و دستمزد در ایران به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و چالش‌برانگیزترین فرآیندهای مالی در جهان شناخته می‌شوند. این فرآیند، به علت تنوع پارامترها و پیچیدگی‌های قوانینی مانند بیمه و مالیات، به عنوان یکی از فعالیت‌های زمان‌بر در سازمان‌ها شناخته می‌شود. (که همیشه با احتمال وقوع خطاهای انسانی در جمع‌آوری اطلاعات کارکرد و محاسبه دقیق حقوق و مزایای پرسنل همراه است.)
با توجه به حساسیت این فرآیند، استفاده از نرم‌افزار مناسب برای محاسبه حقوق و دستمزد امری ضروری است. این نرم‌افزار باید قادر باشد علاوه بر دقت لازم، تغییرات دستورالعمل‌های داخلی و قوانین حاکمیتی را نیز به‌روزرسانی کند.
یکی از اشتباهات رایج این است که محاسبه حقوق و دستمزد به نظر ممکن و ساده می‌آید و با یک فایل اکسل می‌تواند انجام شود. ولی باید توجه داشت که با افزایش پیچیدگی‌ها از جمله تغییرات در نیروی کار، حقوق و دستمزد، بیمه، مالیات و هزینه‌های دیگر، حتی یک خطای کوچک در محاسبات می‌تواند مشکلات بزرگی را ایجاد کند.
بنابراین، برای پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان به‌صورت منظم، دقیق، و با رعایت تمامی قوانین حاکمیتی، استفاده از نرم‌افزار متخصص در محاسبات حقوق و دستمزد پیشنهاد می‌شود.
ویژگی های نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد
یک نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد مناسب باید بتواند اطلاعات شرکت ها را با دقت و سهولت ثبت کند. (تا مدیران شرکت ها بتوانند در زمان تصمیم گیری، گزارش هایی سریع، دقیق و یکپارچه از آنها را استخراج نمایند.) کارکنان نیز باید بتوانند اطلاعات مالی شرکت را به راحتی و با سرعت و دقت بالا در آن ثبت و روند کارهای جاری را دنبال کنند.
نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد علاوه بر سادگی رابط کاربری باید بتواند محاسبات پیچیده حقوق و دستمزد هر کارمند را به تفکیک انجام دهد. انجام این محاسبات امری زمان بر و در عین حال برای بخش های مالی و اداری هر شرکتی بسیار مهم است. در ضمن ریسک خطا در این محاسبات بسیار بالا است.
روش محاسبه حقوق و دستمزد به صورت سریع و دقیق منطبق با الزامات قانونی جذابیت استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد را بیشتر می کند. تا حدی که حتی شرکت های کوچک با تعداد کارکنان معدود تلاش می کنند نرم افزارهای حقوق و دستمزد را جایگزین محاسبات دستی نمایند.
استفاده از نرم افزارهای محاسبه حقوق و دستمزد به سازمان ها و شرکت ها در افزایش میزان رضایت مندی کارکنان از سویی کمک می‌کند. همچنین به تعامل با مراکز و سازمان های مرتبط (بیمه، سازمان امور مالیاتی و سایر) از سوی دیگر کمک فراوانی خواهد نمود.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.