قرارداد کار شفاهی و اصول مربوط به انعقاد آن

در زمینه کار، همواره بین کارفرما و کارگر یک قرارداد شامل نوع و محل کار، حقوق و مزایا، وظایف و موارد دیگر منعقد می­شود. این قرارداد به دو صورت کتبی و شفاهی تنظیم می ­گردد. درست است که قرارداد کتبی یک قرارداد کاملا معتبر به شمار می­آید، اما قرارداد شفاهی نیز یکی از اشکال قرارداد بوده که کاملا معتبر و صحیح محسوب می­شود. قرارداد کار شفاهی در عین حال که قرارداد معتبری به حساب می­آید، در زمینه گرفتن حق و حقوق، کارگران را آسیب­ پذیر می کند. بهتراست هنگام عقد این نوع قرارداد، هر دو طرف کارگر و کارفرما با اصول تنظیم این نوع قرارداد کار آشنا باشند تا ضرر و زیانی حاصل نشود.

قرارداد شفاهی چیست؟

قرارداد شفاهی یکی از اشکال قراردادهای کاری است که کارگر و کارفرما طی گفت و گو بین خودشان آن را برقرار می­ کنند. در این قرارداد مانند قرارداد کتبی به مسائلی مانند حقوق و مزایا، ساعت کار و وظایف دو طرف اشاره می­شود. انعقاد قرارداد شفاهی برای کار به معنی نداشتن قرارداد نیست و صرفا نشان­­دهنده این است که طرفین، قرارداد کتبی تنظیم نکرده ­اند.

این نوع قرارداد در عین معتبر بودن، یک قرارداد دردسرساز محسوب می­شود که اثبات آن بسیار سخت است و با این­که مشکلات زیادی دارد اما باز هم برای کارهای متعددی از آن استفاده می­کنند. به طور مثال کارگری که در یک مغازه کار می­کند به قرارداد شفاهی با مغازه دار و طی کردن حقوق و ساعت کار به صورت زبانی اکتفا می­کند.

آیا قراردادی که کتبی نباشد قانونی است؟

قرارداد کار شفاهی یک قرارداد کاملا قانونی و معتبر است. این قرارداد مشکلات زیادی اعم از اثبات سخت به همراه دارد اما این مشکلات دلیل بر قانونی نبودن آن به شمار نمی­آیند و با رعایت اصول تنظیمی این نوع قرارداد می‌توان آن را اثبات کرد. بسیاری از مردم گمان می­کنند که تنظیم نکردن قرارداد کتبی به این معنی است که کارفرما دیگر مسئولیت و تعهدی در برابر کارگر ندارد اما وجه درست این ماجرا این است که هر دو نوع قرارداد شفاهی و کتبی جزء انواع قرارداد کار محسوب می­شوند و کارفرما در هر دو صورت نسبت به کارگر خود تعهد دارد.

معایب قرارداد کار شفاهی

معایب قرارداد کار شفاهی

همان­گونه که گفته شد قرارداد کتبی نسبت به شفاهی رسمیت بیشتری دارد و قرارداد شفاهی مشکلات زیادی را به وجود می­آورد. بزرگ­ترین مشکل ایجاد شده توسط این نوع قرارداد، مربوط به بیمه بیکاری است. در صورتی که کارگر قرارداد کتبی کار نداشته باشد نمی­تواند از بیمه بیکاری استفاده کند؛ چون که باید قرارداد را به اداره تامین اجتماعی تحویل بدهد.

مراحل پیگیری بیمه بیکاری، شرایط، مدارک لازم و نحوه پیگیری آن

مشکل دیگری که توسط این نوع قرارداد ایجاد می­شود­ اثبات سخت آن است. بسیاری از مردم تصور می­کنند که قرارداد شفاهی کار، یک قرارداد معتبر نیست و به همین دلیل برخی از کارفرمایان پس از اتمام کار با استناد به این تفکر از دادن حقوق کارگر سر باز می­زنند. در این مواقع تعدادی از کارگرها نیز تصور می­کنند که قرارداد آن­ها قانونی نیست و جنبه حقوقی ندارد و به همین دلیل از راه قانون برای گرفتن حق و حقوق خود اقدام نمی­کنند. تعداد دیگری از کارگرها که شانس خود را برای گرفتن حقوق خود از راه قانونی امتحان می­کنند، با مسیر سختی برای اثبات قرارداد خود مواجه می­شوند. به دلیل این مشکلات ایجاد شده توسط قرارداد کار شفاهی، همواره پیشنهاد می­شود که قرارداد خود را کتبی برقرار کنید و در مواقع اجبار طبق اصول این نوع قرارداد، قرارداد کار خود را منعقد نمایید.

مطلب پیشنهادی: قرارداد مقاطعه کاری و نکات مهم درباره آن

اثبات قرارداد کار شفاهی

همان­طور که از ابتدای مقاله گفته شد یکی از مشکلات این نوع قرارداد، اثبات سخت آن است، اما کار غیر ممکنی نیست. طبق ماده 7 قانون کار، قرارداد کار عبارت است از “قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام می­دهد”. هم­چنین طبق ماده 6 قانون کار ” بهره کشی از دیگران ممنوع است”. بر اساس این دو ماده میتوان فهمید که هرگونه قراردادی که بین کارگر و کارفرما تنظیم شده باشد، کارفرما موظف به پرداخت حق و حقوق کارگر بوده و در صورت کوتاهی در پرداخت آن کارگر می­تواند شکایت کند. مدارک لازم جهت شکایت و اثبات قرارداد شفاهی شامل موارد زیر است:

• فیش حقوقی
• لیست حضور و غیاب
• پرینت بانکی پرداخت حقوق

پس از جمع آوری مدارک، درخواست تحقیق از محل کار و پرس و جو از شهود ادعا داشته باشید.

اصول انعقاد قرارداد شفاهی

اصول انعقاد قرارداد شفاهی

این نوع قرارداد در هیچ زمانی مناسب نیست و همواره قرارداد کتبی بر آن الویت دارد، اما بعضی مواقع به دلایل مختلف افراد به آن بسنده می­کنند. برای این­که پس از انعقاد قرارداد دچار مشکل نشوید، لازم است که به اصول قرارداد کار شفاهی آگاه باشید. از اصول این قرارداد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مهم­ترین نکته این است که به قرارداد شفاهی اکتفا نکرده و برای تنظیم قرارداد کتبی پافشاری کنید.
• در صورتی که بین شما و کارفرما قراردادی به‌صورت شفاهی برقرار است، فیش­های حقوق دریافتی را همواره جمع آوری نمایید.
• این قرارداد مانند قرارداد کتبی، قانونی و معتبر به شمار می­آید اما در صورتی که مشروع باشد.

تفاوت های بین قرارداد کتبی و شفاهی

قرارداد شفاهی و کتبی هر دو یک قرارداد معتبر و قانونی بین کارفرما و کارگر هستند. تفاوت اصلی بین آنها این است که نوع کتبی رسمیت بیشتری نسبت به شفاهی دارد. تفاوت دیگر آن­ها در شیوه انعقاد بوده که قرارداد شفاهی به صورت لفظی برقرار می­شود، در صورتی که قرارداد کتبی با تمام جزئیات مکتوب می­گردد. در قرارداد کار شفاهی کارگر و کارفرما معمولا بر سر کلیات کار به توافق می­رسند، درحالی که در قرارداد کتبی باید تمام جزئیات کار نوشته شود.

قرارداد شفاهی بهتر است یا کتبی؟

هر دو این قراردادها از قراردادهای کاری محسوب می­شوند که در شیوه انعقاد و موارد دیگری تفاوت دارند. از آن­جایی که قرارداد کتبی کاملا با تمام جزئیات مکتوب می­شود و همواره یک نسخه از آن دست کارگر نیز است، قرارداد رسمی­تری به شمار می­آید. طی قرارداد شفاهی برای این­که بعدا به مشکل برنخورید، بهتر است از اصول قرارداد شفاهی آگاهی داشته باشید. در صورتی که پس از انعقاد قرارداد و اتمام کار با کارفرمای خود به مشکل خوردید، می­توانید با جمع آوری مدارکی مثل فیش حقوقی از راه قانونی به حق و حقوق خود برسید.