طب کار در واقع یکی از شاخه‌های علم پزشکی به شمار می‌رود که دارای مراکز مخصوص به خود بوده و هدف آن، پایش سلامت روحی و جسمی کارمندان و کارکنان در محیط کاری‌شان، تشخیص بیماری‌های ایشان و همچنین جلوگیری از این امراض است. همه کشورهایی که عضو سازمان بین‌المللی کار هستند، وظیفه دارند این خدمات را به کارمندان و کارکنان‌شان ارائه دهند.
آنچه در این مطلب می خوانیم
در کشور ایران، سازمان تأمین اجتماعی مسئولیت ارائه خدمات طب کار را بر عهده دارد. قانونی که به واسطه بیمه تأمین اجتماعی به وجود آمده است، کارفرمایان را ملزم می‌کند تا معاینات و آزمایشات پزشکی را برای کارمندان خود لحاظ کنند. در ادامه به توضیح بیشتری درباره طب کار می‌پردازیم.
آزمایش طب کار چیست؟
همان‌طور که گفتیم، طب کار شاخه‌ای از علم پزشکی است که به سلامت کارگران، توانایی انجام کار در آن‌ها و نیز شرایط فیزیکی، شیمیایی و اجتماعی کار ایشان می‌پردازد. مراکز طب کار، آزمایشات مختلفی را برای کارگران و کارمندان انجام می‌دهند تا از سلامت روحی و جسمی آن‌ها اطمینان پیدا کنند. این آزمایش‌ها مربوط به قبل و بعد از استخدام است و طی بازه‌های زمانی مختلف، سلامت کارگر و کارمند را می‌سنجد.
انواع آزمایش در مراکز طب کار
در پایگاه‌های طب کار، آزمایش ها در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند که در ادامه به معرفی هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.
آزمایش های قبل از استخدام
معاینات قبل از استخدام از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ در واقع مراکز طب کار، سعی می‌کنند با انجام آزمایشات لازمه، به اهدافی که در ادامه ذکر می‌کنیم دست یابند:
- تشخیص دارا بودن قابلیت جسمی و روحی فرد متقاضی برای انجام کار مورد نظر.
- تشخیص بیماری‌های فرد متقاضی کار.
- تعیین تعداد مراجعات بعدی فرد متقاضی کار.
- تعیین فاصله زمانی مراجعات بعدی فرد متقاضی کار.
- و … .
سازمان تأمین اجتماعی، قوانین ویژه‌ای در خصوص افرادی که متقاضی بیمه‌ی آن سازمان هستند، دارد که یکی از ملزومات آن، انجام همین معاینات مربوط به طب کار است. یکی از آزمایش‌هایی که معمولا قبل از استخدام انجام می‌شود، آزمایش اعتیاد است؛ چراکه اعتیاد، منجر به جلوگیری از استخدام افراد در بسیاری از موقعیت‌های شغلی به خصوص رانندگی و کار با ماشین‌آلات مختلف خواهد شد. انجام آزمایش اعتیاد در بسیاری از مواقع، قبل از استخدام و در طول دوره‌ی کار توسط کارمندان و کارگران الزامی است تا کارفرمایان اطمینان پیدا کنند که کارکنان‌شان درگیر اعتیاد نیستند.
مطلب پیشنهادی: قوانین اداره کار برای کارگران روزمزد
معاینات دوره ای در مراکز طب کار
معاینات دوره‌ای پس از اینکه فرد متقاضی در مجموعه‌ای استخدام شد و بنا به دو هدف خیلی مهم انجام می‌شود:
- شناختن انواع بیماری‌های ناشی از کار به صورت زودهنگام و همچنین انجام اقدامات لازم برای درمان کارمند یا کارگر.
- بررسی کردن شرایط محیط کار بر روی بیماری‌های پیشین کارمندان و انجام برنامه‌ریزی‌های لازمه و همچنین متناسب‌سازی محیط کار با شرایط جسمی کارمندان.
کارفرمایان بر اساس قوانین مربوط به کار، ملزم هستند تا حداقل در فاصله‌های زمانی یک ساله، کارمندان خود را تحت معاینات دوره‌ای قرار دهند.
معاینات بازگشت به کار
چنانچه کارمندی بعد از یک دوره‌ی طولانی مرخصی، به کار خود بازگشت، باید مورد ارزیابی پزشکی قرار بگیرد. در واقع مراکز طب کار، معایناتی برای افرادی که بعد از مدتی طولانی به کار بازگشته‌اند انجام می‌دهند تا از توانایی کارمند یا کارگر برای حضور مجدد در محیط کار اطمینان حاصل نمایند. معاینات مربوط به بازگشت کارمند به این دلیل انجام می‌شود که کارفرما اطمینان داشته باشد که وضعیت جسمی یا روحی کارکنان در طول مدت مرخصی تغییری نکرده است و می‌تواند مانند گذشته در محیط آن کار حضور پیدا کند.
معاینات تغییر شغل
شغل‌ها بر اساس ویژگی‌ها و شرایطی که دارند، دارای معاینات و آزمایش‌های به خصوصی هستند که هر یک از مراکز طب کار بر اساس موقعیت و شرایط کاری، آزمایشات خاصی برای کارمندان در نظر می‌گیرند. چنانچه قصد تغییر شغل دارید و می‌خواهید در موقعیت و شغل جدیدی حضور پیدا کنید، نیاز است تا به یکی از مراکز طب کار مراجعه کنید و آزمایشات مخصوص به آن کار را انجام دهید. این آزمایشات به این دلیل انجام می‌شوند تا صلاحیت حضور در موقعیت شغلی جدید در شما تأیید شود.
معاینات بازنشستگی در مراکز طب کار
پایگاه‌های مراکز طب کار، آزمایش‌ها و معایناتی برای افرادی که قصد بازنشستگی یا خاتمه‌ی کار دارند را نیز انجام می‌دهند. بعضی از محیط های کاری ممکن است تبعات زیان‌آوری برای افراد مشغول به کار در آنجا داشته باشند؛ مثلا اگر فردی دائما در محیطی که با مواد شیمیایی و مضر سر و کار دارد مشغول به کار باشد، این آزمایش‌ها را انجام می‌دهد تا از سلامت خود اطمینان پیدا کند. محیط های کار زیان‌آور موجب عوارض طولانی مدت یا با تأخیر می‌شوند و همین مسئله موجب می‌شود تا کارگران و کارمندان ملزم به انجام این آزمایش ها شوند.
وظایف پزشکان مراکز طب کار
پزشکان در مراکز طب کار، وظیفه‌ی انجام آزمایش‌های مختلفی – که کارمندان و کارگران قرار است انجام دهند – را بر عهده دارند و به مدیریت نیروی انسانی سازمان‌ها هم کمک می‌کنند. همچنین پزشکان در این مراکز، به مهندسین بهداشت، روان‌شناس‌ها، چشم‌پزشک‌ها، پرستاران و سایر پزشکان نیز کمک می‌کنند. چنانچه فردی علاقه‌مند باشد به عنوان پزشک در مراکز طب کار فعالیت کند، می‌بایست فارغ‌التحصیل رشته‌ی پزشکی بوده و دوره‌ای سه ساله را در دانشگاه علوم پزشکی پشت سر گذاشته باشد. پزشکان مراکز طب کار می‌توانند در سازمان‌های مختلف استخدام شوند و یا مراکز مخصوص به خود را تأسیس نمایند.
وظایف پزشکان طب کار، ارتباط مستقیمی با صنعت و سازمانی که در آنجا مشغول به فعالیت هستند، دارد؛ در زیر به ذکر وظایف مختلف این پزشکان می‌پردازیم:
- بررسی محیط کاری کارمندان و کارگران.
- ارائه‌ی توصیه‌ها و نکات ایمنی و بهداشتی لازم.
- انجام معاینات مختلف مانند بینایی‌سنجی، معاینه‌ی تنفس، معاینه‌ی قلب، شنوایی‌سنجی و … .
- کمک به کارفرمایان و صاحبین مشاغل جهت کاهش چشمگیر آسیب‌های شغلی به کارگران و کارمندان.
- کمک به کارفرمایان در راستای کاهش هزینه‌های حق بیمه.
- کمک کردن به کارمندان برای سازگاری هر چه بیشتر با محیط کار.
- انجام معاینات دوره‌ای برای کارگران و کارمندان به منظور اطمینان از تناسب جسمانی و روحی ایشان با توجه به الزامات شغلی.
- ارائه‌ی مشاوره‌های لازم به کارمندان و کارگران برای بازنشستگی و یا خارج شدن از کار.
- ارجاع افراد به سایر متخصصان در مواقع لزوم.
- بررسی آسیب‌هایی که به کارمندان و کارگران در محیط کار وارد شده است. (در مواردی که فرد آسیب‌دیده، مطالبه‌ی غرامت کند.)
- ارائه‌ی پیشنهادات شغلی مناسب برای کارگران و کارمندان. (در صورتی که به‌دلیل آسیب‌هایی که به ایشان وارد شده، نتوانند به وظایف شغل کنونی خود به‌درستی عمل کنند.)
مزایای استفاده از خدمات مراکز طب کار
هر کدام از پایگاه‌های طب کار، مزایای مختلفی برای مراجعان خود به همراه دارند که در زیر به ذکر هر یک از این مزایا خواهیم پرداخت:
- حفظ سلامت کارمندان و کارگران برای افزایش بازدهی در محیط کاری.
- پیشگیری از بیماری‌ها در محیط کار و افزایش سلامت افراد مشغول به کار.
- ایجاد حس اطمینان بیشتر در کارمندان نسبت به کارفرما مبنی بر اینکه به سلامت ایشان اهمیت می‌دهد؛ این مسئله موجب افزایش وفاداری آن‌ها برای انجام کارها در محیط کاری و تلاش ایشان برای ارتقاء و پیشرفت سازمان می‌شود.
- این مراکز مانع کاهش بهره‌وری کارمندان – به‌دلیل مرخصی‌هایی که عامل‌شان بیماری و مشکلات جسمی و روحی است – می‌شوند.
لیست معاینات مراکز طب کار
مراکز طب کار، معاینات و آزمایش‌های مختلفی بر روی کارمندان و کارگران انجام می‌دهند که در زیر به برخی از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
- انجام معاینات اندام و بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازمه در خصوص آن.
- انجام آزمایش‌های خون و ادرار.
- نوار قلب.
- اپتومتری یا انجام معاینات بینایی‌سنجی.
- آدیومتری یا انجام معاینات شنوایی‌سنجی.
- اسپیرومتری یا سلامت تنفس.
- بررسی سلامت روان افراد مشغول به کار.
- فشار خون.
- و … .
مدارک لازم برای انجام آزمایشات طب کار
چنانچه قصد دارید جهت انجام آزمایش‌های طب کار، به مرکزی مراجعه کنید، مدارکی که در ادامه به ذکر آن‌ها می‌پردازیم برای انجام این آزمایشات لازم هستند:
- معرفی‌نامه از کارگزینی.
- اصل کارت ملّی و شناسنامه.
- کارت پایان خدمت یا معافیت (در صورت شمول).
- عکس 3 × 4 .
- ناشتا بودن برای انجام معاینات و آزمایش‌های مربوطه به مدّت 10 ساعت.
- همراه داشتن عینک یا سمعک (در صورت استفاده).
مراکز طب کار، موجبات افزایش سلامتی کارمندان و کارگران
مراکز طب کار موجب افزایش سلامتی و بهره‌وری کارمندان و کارگران می‌شوند؛ همچنین این مراکز مزایای زیادی برای سازمان‌ها و شرکت‌ها به ارمغان می‌آورند که در مورد این مزایا نیز صحبت کردیم. شما می‌توانید با ارجاع افراد مشغول به کار در محیط کاری سازمان یا ارگان خود، به آن‌ها در افزایش سلامتی‌شان کمک کنید و همچنین اطمینان و اعتماد بیشترشان به خود را جلب نمایید. اکنون با کارایی و عملکرد این مجموعه‌ها آشنایی دارید و می‌دانید که چه وظایفی دارند و چطور به سازمان‌ها در پیشرفت‌شان کمک می‌کنند.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.