مزایا و معایب کار نیمه وقت یا پاره وقت

مزایا و معایب کار نیمه وقت چیست؟ امروزه کار نیمه وقت یا پاره وقت بین افراد جامعه طرفداران فراوانی پیدا کرده است و روز به روز هم بر تعداد افرادی که به سمت کار پاره وقت می روند افزوده می شود. از سوی دیگر شرکت ها و کسب و کارهای زیادی نیز خواهان استخدام و پذیرش نیروی کار نیمه وقت هستند.
کار پاره‌ وقت برای افرادی که بنا به شرایط زندگی خود امکان کار تمام وقت را ندارند، می ‌تواند گزینه مناسبی باشد، اما در عین حال مزایا و معایب خاص خودش را نیز دارد. در ادامه به نکات مثبت و محدودیت ‌های کار نیمه وقت می ‌پردازیم.

تعریف کار نیمه وقت

کار نیمه وقت به کاری گفته می شود که از نظر ساعت کاری و حجم کاری که کارکنان انجام می دهند کمتر از کار تمام وقت است و به همین جهت معمولا حقوق و مزایای کار نیمه وقت کمتر از کار تمام وقت محاسبه و پرداخت می شود. در ماده 39 در قانون کار نیز به مفهوم کار نیمه وقت اشاره شده است و برای کارگرانی که ساعت کاری آن ها از ساعت کار قانونی کشور کمتر باشد، مزد و مزایای کمتری تعیین شده است. در واقع در قانون کاری تنها تفاوتی که کارهای پاره وقت با کارهای تمام وقت دارد از نظر ساعت کاری است.
البته طبق قانون کار به تمام مشاغلی که مشمول دستمزد باشد بیمه تامین اجتماعی تعلق می گیرد و فرقی ندارد که این کار به صورت پاره وقت باشد و یا به صورت کار تمام وقت انجام شود.

مزایا و معایب کار نیمه وقت

بعد از ارائه توضیحات کلی در مورد کار پاره وقت در ادامه مهم‌ترین مزایا و معایب کار نیمه وقت را بیان می‌کنیم. دانستن این موارد به شما در انتخاب شغل به صورت نیمه وقت کمک می‌کند.

مزایای کار نیمه وقت یا پاره وقت

کار پاره وقت دارای مزایا و نکات مثبتی است که در ادامه آن ها را شرح می دهیم:

انعطاف پذیری زمان

انعطاف پذیری زمانی یکی از اصلی ترین مزایای کار پاره‌ وقت است. برای افرادی که به هر علت نمی توانند یا قصد ندارند به صورت تمام وقت استخدام شوند و از روال عادی ساعات کاری سازمان ها و شرکت ها پیروی کنند، کار پاره وقت راهی نجات بخش برای داشتن درآمد این افراد است.
انتخاب یک کار نیمه وقت بسیار سودمند است زیرا افراد می توانند کار نیمه وقت را به راحتی در زمان هایی که خودشان احساس بهتری می کنند انجام دهند.
اگر فرد یک دانشجو باشد و در تمام طول روز کلاس داشته باشد، می تواند در بعدازظهر و یا حتی شب کار پاره وقت خود را انجام دهد. همچنین اگر کارمند یک مادر یا یک پدر با یک کودک باشد، می تواند برای خودش تصمیم بگیرد که آیا مایل به کار در صبح می باشد، یا بعدازظهر و یا شب.
داشتن شغل تمام وقت فرصتی برای انتخاب ساعات کار را به افراد نمی دهد.

کسب تجربه کاری

کار نیمه وقت یکی از بهترین راه های کسب تجربه برای جوانان،‌ دانشجویان، دانش آموزان و افرادی می باشد که بدون تجربه قبلی قصد ورود به بازار کار را دارند. گاهی از اوقات حتی این تجربه می تواند منجر به یافتن کاری تمام وقت در موقعیت مطلوب شخص شود.
داشتن یک کار پاره وقت خوب به دانشجویان و دانش آموزان فرصتی برای به دست آوردن تجربه های کاری می دهد و همچنین می تواند در رزومه کاری آن ها قرار گیرد و پس از فارغ التحصیلی به دلیل داشتن سابقه کاری، در اولویت استخدام قرار خواهند گرفت.
شغل پاره وقت بهترین گزینه برای دانشجویانی است که می خواهند خودشان خرج تحصیل خودشان را در بیاورند. از دیگر مزایای کار پاره وقت برای دانشجویان این است که زمان کافی برای رسیدگی به درس و تحصیلات خود را نیز دارند.
بنابراین می توان گفت اصلی ترین مزایای کار نیمه وقت این است که برای جوانان بدون تجربه کاری و دانشجویانی که نمی توانند 8 ساعت در روز مشغول به کار شوند راهی را باز می کند تا وارد بازار کار شوند و بتوانند درآمد کسب کنند.

کسب تجربه کاری از مهم‌ترین مزایای کار نیمه وقت است

فرصتی برای درآمدزایی بیشتر

بسیاری از کارکنانی که به صورت تمام وقت مشغول به کار هستند از حقوق و مزایای آن کار راضی نیستند و مبلغ دریافتی آن ها نمی تواند پاسخگوی نیازهای آن ها باشد، بنابراین این افراد به کار نیمه وقت روی می آورند تا علاوه بر حقوقی که از کار تمام وقت دریافت می کنند، مبلغی نیز بابت کار نیمه وقت کسب نمایند. کار نیمه وقت می تواند بعد از پایان ساعت کاری شغل اول آن ها باشد و در واقع به عنوان شغل دوم در نظر گرفته می شود. افرادی که از کار پاره وقت به عنوان شغل دوم استفاده می ‌کنند در بسیاری از موارد درآمد حاصل از شغل دوم می تواند کمک هزینه خانواده های آن ها شود.

همچنین کار پاره وقت گاهی‌ اوقات فرد را قادر می سازد تا بیش از یک کار تمام وقت درآمد داشته باشد. این موضوع با انجام دو کار پاره وقت حاصل خواهد شد. به طور مثال شخصی که کاری با ۲۵ ساعت در هفته و کار دیگری با ۱۹ ساعت کار در هفته داشته باشد ممکن است که مجموع درآمدی بیش از یک کار تمام وقت ۴۴ ساعتی در هفته کسب کند.

داشتن وقت آزاد بیشتر برای انجام فعالیت های جانبی

در ادامه مزایا و معایب کار نیمه وقت باید گفت یکی دیگر از مزایای اشتغال به کار پاره وقت این است که افراد زمان آزاد بیشتری برای انجام‌ دادن کارها و فعالیت های دیگر خواهند داشت. این مزیت برای برخی افراد، یکی از مهم ترین موضوعاتی است که در نظر گرفته می شود. برای شخصی که کار مرتبط با رشته خود را پیدا نمی کند، کار پاره وقت می تواند انتخاب خوبی برای وی باشد. برخی از افراد نیز هستند که در انتخاب شغل و حرفه خود پیشرفت تحصیلات و تقویت مهارت ‌های خود را نیز در نظر می گیرند و نیاز دارند زمانی را به تحصیلات و کسب تخصص اختصاص دهند.
موقعیت دیگری که کار پاره وقت برای افراد ایجاد می کند این است که اگر شخص کارمند علاقه به انجام دادن پروژه‌ ویژه ای داشته باشد (نظیر نوشتن رمان یا کار روی پروژه های داوطلبانه) وقت کافی برای انجام این کارها خواهد داشت.
دانشجویان نیز با انجام کار نیمه وقت می توانند به کلاس های دانشگاهی خود بپردازند و کار پاره وقت برای آن ها گزینه خوبی محسوب می شود. خانم هایی که فرزند کوچکی دارند و باید زمان زیادی را برای رسیدگی به آن ها اختصاص دهند نیز می توانند از مزایای کار پاره وقت بهره مند شوند تا هم هزینه ای بابت کاری که انجام می دهند دریافت کنند و هم زمانی را به انجام کارهای روزمره بچه داری و خانه داری اختصاص دهند.

کاهش سطح استرس

وقتی به بیان مزایا و معایب کار نیمه وقت می‌پردازیم کاملا به جا است که مسائل روحی و روانی را نیز در نظر بگیریم. مطالعات نشان داده که کارکنان تمام‌ وقت اغلب احساس خستگی و فرسودگی می ‌کنند و بسیاری از شاغلان تمام وقت از این موضوع شکایت دارند که در طول روز زمان کمی برای رسیدگی به خود و کارهایشان دارند و حتی زمانی برای فعالیت ‌های ورزشی و تفریحی پیدا نمی کنند. این مسئله می تواند منجر به افزایش استرس افراد و کاهش کیفیت زندگی آن ها شود، اما از مزایای کار پاره وقت این است که در طول روز افراد می توانند زمانی را برای خود بگذراند و به کارهای شخصی شان رسیدگی کنند و یا می توانند به باشگاه ورزشی رفته، به تفریح پرداخته و از طلوع آفتاب لذت ببرند و در نتیجه استرس را در زندگی خود کاهش دهند. شاغلان پاره وقت راحت ‌تر می ‌توانند زمانی برای درمان، نظافت، خرید و حتی سرویس اتومبیل خود پیدا کنند.
با تمام مسئولیت هایی که افراد در کارهای پاره وقت دارند، معمولا بر خلاف کارهای تمام وقت، فشار کاری و روانی کم تری متحمل می شوند و انعطاف پذیری کار نیمه وقت نسبت به زمان نیز باعث شده تا افراد استرس کم تری داشته باشند. این که هر روز کارکنان تمام وقت با زنگ ساعت از خواب باید بیدار شوند، ممکن است سطح استرس آن ها را افزایش دهد.
به طور کلی کار پاره‌ وقت به افراد این امکان را می ‌دهد تا گزینه‌ های کاری کم استرس ‌تری را تجربه کنند. البته منظور این نیست که کار نیمه وقت لزومأ ساده ‌تر یا کم مسئولیت ‌تر است، بلکه انعطاف بیشتر آن می تواند منجر به استرس کم‌ تر شود.

کاهش سطح استرس از محاسن مهم کار نیمه وقت

ایجاد موقعیت های کاری جدید با داشتن کار نیمه وقت

گاهی اوقات با پذیرفتن یک کار پاره وقت، راهی برای یافتن کار دیگر پیدا می شود. زمانی که کارهای تمام وقت مناسب موجود نباشد، قبول کار پاره وقت می تواند فرصتی برای به دست آوردن کاری در زمینه تخصصی مطلوب به افراد دهد.
کار پاره وقت همچنین می تواند منجر به کسب تجربه های جدید در زمینه کاری نامربوط شود. یک کارفرما شاید زیاد مشتاق استخدام یک نیروی بی تجربه تمام وقت نباشد ولی مطمئنا به جذب و استخدام یک کارمند پاره وقت مشتاق به یادگیری کسب و کار علاقه مند خواهد بود.

اهمیت خانواده

برای افرادی که خانواده برایشان بیشترین اهمیت را در زندگی دارد، کار پاره وقت بسیار ایده‌ آل خواهد بود. یکی از مهم ‌ترین معایب کار تمام ‌وقت این است که کارکنان را از خانواده‌ دور می کند. یک کارمند تمام‌ وقت از ۸ صبح تا ۵ بعدازظهر مشغول کار است و نمی تواند ظهر، فرزند خود را از مدرسه به خانه بازگرداند که همین مسئله می تواند موجب هزینه‌ های اضافی مانند سرویس مدرسه برای کارمند شود. همچنین بالا بردن سطح درآمد برای فراهم کردن نیازهای اولیه افراد خانواده ضروری است، ولی با وجود این نیاز مالی، اضافه ‌کاری کارمندان تمام ‌وقت آن ها را بیشتر از خانواده دور می کند.
کار پاره‌ وقت زمان بیشتری برای پرداختن به خانواده در اختیار افراد می ‌گذارد، امکانی که در کارهای تمام ‌وقت پرمشغله کم ‌تر وجود دارد. با توجه به ساعات کاری مدارس و مهدکودک‌‌ ها، کار پاره‌ وقت یا همان نیمه وقت می‌ تواند به حذف هزینه‌ های اضافی برای نگهداری فرزندان نیز کمک کند.

کاهش هزینه های حمل و نقل

یکی از مزایای کار پاره وقت به هزینه های حمل و نقل باز می گردد. کارهای پاره وقت را بیشتر از کارهای تمام وقت می توان به صورت دورکاری انجام داد. اگر کسی کار پاره وقت به صورت دورکاری پیدا کند، در این صورت هزینه حمل و نقل به صورت کلی از زندگی فرد حذف خواهد شد.

مزایای کار پاره وقت برای سالمندان

مشاغل نیمه وقت برای افراد مسن یا حتی بازنشستگان که از لحاظ جسمی و ذهنی قادر به انجام کار تمام وقت نیستند، می تواند گزینه بسیار مناسبی باشد. بسیاری از بازنشستگان و یا سالمندانی که پس از انجام سال ها کار و فعالیت، خانه نشین شده اند، ممکن است دچار مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی شوند و یا حتی در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر قرار گیرند. برخی دیگر از بازنشستگان و سالمندان ممکن است با حقوق بازنشستگی نتوانند خرج و مخارج زندگی شان را تأمین کنند و به درآمد اضافه نیاز دارند.

کار پاره وقت برای سالمندان یک موقعیت عالی است

بنابراین انجام یک کار پاره وقت برای این اشخاص با درگیر کردن آن ها در یک کار جدید، هم می تواند از بروز بیماری های روحی در آن ها جلوگیری کند و هم راهی برای کسب درآمد ایشان باشد. همچنین کارفرمایان نیز می توانند با استخدام بازنشستگان به صورت پاره وقت، از تجربیات سال ها کار و مهارت آن ها در سازمان و یا شرکت خود بهره مند شوند.

معایب کار نیمه وقت یا پاره وقت

در بخش دوم مزایا و معایب کار نیمه وقت لازم است گفته شود که کار پاره وقت دارای معایب و نکات منفی نیز می باشد. در ادامه این مقاله معایب کار نیمه وقت را شرح می‌دهیم.

عدم امنیت شغلی از معایب کار نیمه وقت

امنیت شغلی در کار نیمه وقت معمولأ به اندازه کار تمام وقت نیست، به این دلیل که یک تفکر غلط عمومی درباره نیروی کار نیمه وقت رایج است و مردم فکر می کنند افرادی که کار پاره وقت را انتخاب می ‌کنند،‌ کارشان را جدی نمی گیرند و جدیت افرادی که به کار تمام وقت مشغول هستند را ندارند، در نتیجه افرادی که مشغول به کار پاره وقت هستند را کم ارزش تر از افرادی که مشغول به کار تمام وقت هستند می دانند. هر چند این باور درست نیست، ولی رایج است. به همین جهت در صورت بروز بحران اقتصادی در کسب و کارها و نیاز به تعدیل نیرو،‌ معمولأ سازمان ها برای کاهش نیرو از کارمندان پاره‌ وقت شروع می‌ کنند و اول به سراغ افرادی می روند که به صورت نیمه وقت با شرکت همکاری می کنند.

کار پاره وقت بدون بیمه درمانی

اهمیت ایمنی در محیط کار بسیار مهم است و کارفرمایان مجبورند کارکنان تمام وقت در مجموعه خود را بیمه کنند. در مقابل شرکت های بسیاری هستند که ترجیح می دهند که کارگران نیمه وقت را استخدام کنند، زیرا آنها مجبور نیستند این کارکنان را بیمه درمانی کنند.
اگرچه قانون کار و تأمین اجتماعی در مورد کار پاره وقت نیز صادق است ولی اجرای این قوانین توسط همه کارفرمایان رعایت نمی شود. به جرأت می توان گفت نود درصد شرکت هایی که کارمندی را به صورت نیمه وقت استخدام کرده اند، کارمند خود را از مزایای بیمه تأمین اجتماعی محروم می کنند. به علاوه افرادی که کار نیمه وقت را انتخاب می کنند، معمولأ شامل مزایای فوق ‌العاده‌ای که سازمان ‌ها علاوه بر مزایای قانونی ارائه می‌ کنند،‌ نیز نمی ‌شوند.
این یکی از دلایل اصلی است که داشتن یک شغل تمام وقت می تواند یک گزینه بهتر نسبت به کار نیمه وقت باشد. کارگران تمام وقت در اکثر شرکت ها بیمه درمانی خود را برای خود و همچنین اعضای خانواده خود که به آن ها وابسته هستند، دریافت می کنند.

شانس کمتر برای ترفیع و ارتقاء شغلی

مدیران شرکت ها زمانی که تصمیم می گیرند رتبه شغلی تعدادی از کارمندان خود را ارتقاء دهند توجهشان بیشتر سمت کارکنانی می رود که تمام وقت در اختیار شرکت هستند و به کار و فعالیت مشغول هستند.
در یک شرکت، برای ترفیع و ارتقاء شغلی لازم است کارمند به صورت تمام وقت در محل کار باشد و به طور مداوم در تماس با مدیر شرکت و سایر کارمندان باشد تا بتواند تخصص و مهارت خود را نشان دهد.
کارکنان نیمه وقت به دلیل آن که در تمام طول روز در شرکت حضور ندارند، فرصتی برای نشان دادن استعداد و مهارت های خود در زمان لازم را نخواهند داشت و همین مسئله شانس آن ها را برای ارتقاء و ترفیع شغلی کمتر می کند. معمولا چنین مشاغلی آینده کاری کم بارتری نسبت به مشاغل تمام وقت دارند و کسانی که به صورت پاره وقت استخدام می شوند به نسبت افرادی که کار تمام وقت در شرکت انجام می دهند عمومأ در کار خود درجا می زنند و ترفیع شغلی پیدا نمی کنند. به همین نسبت حقوق و مزایای افرادی که کار پاره وقت انجام می دهند نسبت به کارمندان تمام وقت کمتر خواهد بود.

بهره‌مندی کمتر از شانس ترفیع شغلی: از معایب کار نیمه وقت

مناسب نبودن برای بلند مدت

کار پاره وقت معمولا برای کوتاه مدت انتخاب خوبی است ولی برای برنامه ‌ریزی های بلند‌مدت با توجه به تمام موارد گفته شده، ثبات کار تمام وقت را ندارد و افرادی که جاه‌ طلبی بالایی دارند نمی ‌توانند به تنهایی با داشتن کار پاره وقت به مدارج عالی برسند. هرچند برای شروع و کسب تجربه هنگام ورود به مشاغل آینده ‌دار،‌ این گزینه می تواند ابزار موثری باشد ولی نیاز به برنامه ‌ریزی همه‌ جانبه و منسجم و تلاش مضاعف و دوراندیشی بالا نیز خواهد داشت.
بنابراین کار پاره وقت در کوتاه مدت می تواند شغل خوبی محسوب شود، اما هرگز نمی تواند جایگزین مناسبی برای کار تمام وقت شود و در نهایت برای برنامه ریزی های بلند مدت نیاز به یافتن یک کار تمام وقت خواهد بود.

عدم ارائه مزایای بازنشستگی

یکی دیگر از مشکلات بزرگ در داشتن کار نیمه وقت این است که اغلب کارهای پاره وقت مزایای بازنشستگی را ارائه نمی دهند. افراد کارمند برای لذت بردن از زندگی و کار و فعالیت خود باید مطمئن باشند در دوران بازنشستگی و سالمندی مشکل مالی نخواهند داشت.
مشاغل تمام وقت به دلیل مزایای بازنشستگی که ارائه می دهند برای آرامش فکری کارمندان در زمان سالمندی مفید هستند و افراد می توانند اطمینان حاصل کنند که در دوران بازنشستگی از لحاظ مالی تأمین خواهند شد.

خستگی از معایب کار نیمه وقت

همان طور که پیشتر اشاره شد، وقتی به مزایا و معایب کار نیمه وقت اشاره می‌کنیم، لازم است به مسائل روحی و روانی نیز بپردازیم. اگرچه ممکن است یک کار نیمه وقت از لحاظ جسمی و روانی فشار کمتری به کارمند وارد کند، اما مجبور است جنبه های گوناگون زندگی خود را نیز در نظر بگیرد و در آن واحد چندین فعالیت را مدیریت کند و همین مسئله می تواند برای بعضی ها به یک چالش بزرگ تبدیل شود. به طور مثال تحصیل و یا داشتن کار همزمان و یا مراقبت از یک فرزند همراه با کار نیمه وقت می تواند کارمند را به شدت خسته کند.
همیشه تلاش برای غلبه بر چیزهای بیشمار در یک زمان، چیز مثبتی نیست و داشتن یک کار نیمه وقت و تلاش برای مدیریت چیزهای دیگر می تواند واقعا خسته کننده باشد.

خلاصه

در این مقاله به بیان مزایا و معایب کار نیمه وقت پرداختیم. امکان انجام فعالیت‌های جانبی در کنار کار کردن و یا داشتن یک شغل دوم از مزایای مهم کار نیمه وقت است، اما امنیت شغلی کمتر و عدم بهره‌مندی از امکاناتی مثل بیمه و بازنشستگی از معایب کارهای پاره وقت است. امیدواریم با توجه به مطالب گفته شده بتوانید تصمیم صحیحی در مورد انتخاب شغل خود داشته باشید.